در این مقاله سعی میکنیم با توضیحات کامل در مورد دیگ بخار پاسخ مناسبی برای پرسش دیگ بخار چیست پیدا کنیم.

دیگ بخار یا steam boiler یکی از بویلر های متعارف در صنایع مختلف است که از معماری شبیه سایر بویلر ها برخوردار است.دیگ بخار محفظه ای است که در درون آن آب  به کمک یک منبع گرمایی به بخارتبدیل می شود. اولین دیگ بخارمتشکل از پو سته ای ساده با یک لوله تغذیه و یک خروجی بخار بود که روی آن با آجر پوشیده می شد، سوخت در داخل پوشش دیگ سوزانده می شد و گرمای آزاد شده  از روی سطح پایینی پوسته  که شبیه کتری بود عبور داده می شد. تحقیقات صورت گرفته نشان داد که گرم کردن یک منبع بزرگ آب بازده کمی دارد. پس اینبار محصولات داغ احتراق را از میان لوله هایی که در پوسته دیگ قرار داشتند و آب آنها را احاطه کرده بود عبور دادند که نه تنها سطح تماس آب با گرما را افزایش داد،بلکه کمک کرد تا تشکیل بخار از آب توزیع یکنواخت تری پیدا کند. سپس دیگ هایی طراحی شد که در آنها آب از درون لوله ها و آتش از بیرون آنها عبور می کرد.هر چه تعداد این لوله ها بیشتر و اندازه آنها کوچکترمی بود بازده بیشتری داشتند .

اجزای تشکیل دهنده دیگ بخار

 یک دیگ بخار در حالت کلی دارای پوسته یا بدنه یا شل ، کوره اصلی و فرعی و لوله های پاس های حرارتی و اجزا و اتصالات دیگر می باشد.

انواع دیگ بخار
دیگ های بخار اصولا در سه نوع واترتیوب و فایرتیوب و طرح ترکیبی ساخته می شوند.

دیگ لوله آبی

همگام با توسعه صنعت در قرن گذشته، استفاده از  دیگ بخاربا فشار بالا ضرورت پیدا کرد و بنا به دلایلی، گاهی نیز انفجارهای مصیبت باری به همراه داشته است. آن روزها دیگ‌های بخار شامل ظروف تحت فشار با قطرهای زیادی بود که تحت فشار داخلی، دچار تنشهای انبساطی در دیواره‌های این ظروف می‌گردید. مقدار این تنش به نام تنش حلقه‌ای معروف است. بهترین راه برای جلوگیری از بروز این مشکل کاهش قطر ظرف تحت فشار است که این امر اساس کار دیگهای لوله– آبی است. در این دیگ‌ها آب، درون لوله‌ها جاری است و گازهای داغ در سطح خارجی لوله‌ها جریان دارند. دیگ‌های لوله آبی متشکل از ظروفی به نام درام هستند که توسط لوله به یکدیگر متصل شده‌اند. آب در درون لوله‌ها گردش کرده و گازهای داغ از اطراف لوله‌ها عبور می‌کنند. مهم‌ترین مزیت دیگ‌های لوله آبی آزادی در افزایش ظرفیت ساخت آنهاست. دیگ‌های لوله آبی می‌توانند تا ظرفیت نیم تن در ثانیه بخار با فشار ۱۶۰ اتمسفر و دمای۵۵۰ درجه سانتی‌گراد تولید کنند. البته دیگ‌های لوله آبی به صورت پکیج و در ابعاد کوچک‌تر نیز ساخته می‌شوند که در صنایع نفت و پتروشیمی کاربرد فراوان دارند.

ویژگی های مختلف دیگ های بخار

برخی از ویژگیهایی یک دیگ بخار عبارتند از :

• هوا رسانی دیگ

• ساختمان بدنه دیگ بخار که شامل موارد زیر است:

  • بدنه خارجی دیگ بخار

  • کوره و اتاقک احتراق

  • لوله ها

  • تمیزکاری و کنترل دیگ

  • نصب دستگاه های خارجی دیگ بخار

• تجهیزات و اتصالات دیگ بخار

• مشعل مایع سوز

• جرقه زن الکتریکی گازی

• اصول کار پمپ و عرضه سوخت

• روش کنترل مشعل خودکار

• مشعل های دو سوخته گاز و مایع

• کنترل هوا و سوخت

• سوئیچ های فشار گاز

• آزمایش شیرهای گاز توسط ازت به صورت خودکار

• وسایل کمکی دیگ های بخار:

  • کنترل مدوله فشار

  • تنظیم دستگاه کنترل فشار

  • کلید حد فشار

  • قراردادن حد فشار در اندیکاتور اصلی

  • کنترل سطح آب دیگ بخار

  • کنترل کننده پمپ تغذیه و نخستین مرحله کمبود سطح آب و اعلام خطر

  • کنترل مدوله سطح آب

  • محفظه شناور

  • شیر کنترل مدوله

  • جعبه کنترل

  • بالا آمدن سطح آب در داخل دیگ (کاهش نسبت تبخیر)

  • پائین آمدن سطح آب در داخل دیگ بخار ( افزایش نسبت تبخیر)

  • کنترل کننده دوتائی سطح آب

  • کنترل کننده سطح آب خیلی کم

• پمپ های تغذیه

دیگ بخار استاندارد چیست

به طور کلی دیگ بخار استاندارد به دیگ بخاری گفته می شود که تحت نظارت مستقیم  موسسه استاندارد ايران و یکی از  شركت های بازرسي  مورد تایید سازمان استاندارد و از همه مهمتر توسط يكی از  تولید کنندگان داراي پروانه که صلاحيت فني آنها توسط سازمان استاندارد مورد تایید قرار گرفته است تولید گردد.

تفاوت های کیفی دیگ های بخار

مهمترین تفاوت های موجود در تولید یک دیگ بخار توسط یک تولید کننده مجاز و معتبر با یک سازنده غیر مجاز در این موضوع است که معمولا سازنده های غیر مجاز دیگ های بخار هیچگونه ضمنانتی برای محصول خود نمی دهند. انجام فرآیندهای رایج توسط یک تولید کننده  معتبر دیگ بخار (دارای پروانه استاندارد با شماره ردیابی ) عبارتند از:

• وجود نقشه فنی بررسی شده توسط شرکت بازرسی مورد تایید سازمان استاندارد

• کنترل صحت مواد اولیه بویلر بخار شامل ورق ها و لوله ها و مقاوم توسط بازرس از روی گواهی مواد و یا نتایج آزمایشگاه

• کنترل فرآیندهای تولید دیگ بخار از روی نقشه تایید شده

• انجام آزمون های غیر مخرب اجباری خواسته شده در استاندارد ملی4231

• نظارت بر تست هیدرولیکی با فشار یک ونیم برابر فشار طراحی توسط تیم شرکت بازرسی

• ارائه گواهی و پلاک توسط بازرس