دوش هوا یا ایر شاور(Air shower) اتاق کوچکی است که قبل از انواع کلین رومدر ورودی قرار می‌گیرد و کارکنان برای ورود و خروج از اتاق تمیز باید از آن بگذرند که هدف از این دوش هوا پاک سازی است. نحوه کار دوش هوا اینست که از طریق حفره‌هایی که در سقف و دیواره خود دارد هوا را با فشار به داخل خود منتقل کرده تا تمامی گرد و غبار و خاک و ذرات بدن و مواد خطرناک سمی و شیمیایی و … که ممکن است روی بدن یا لباس شخص باشد پاک شده و ضدعفونی و تمیز شود تا آلودگی که ممکن است به داخل اتاق تمیز و تجهیزات و محصولات برسد به حداقل برسد و یا در هنگام خروج از اتاق تمیز نیز هر گونه ذرات خطرناک یا تشعشع که ممکن است از طریق لباس و تجهیزات کارکنان به بیرون راه پیدا کند پاک شود.
انواع دوش هوا
دوش هوا می‌تواند به شکل‌های مختلفی استفاده شود از جمله: دوش یک طرفه، دوش دو طرفه، دوش سه طرفه و دوش از بالا. سرعت اسپری هوا در دوش هوا در حدود ۲۵ متر بر ثانیه و یا بیشتر است که از میان لوله‌ها و حفره‌های هوای ساخته شده از استیل ضد زنگ خارج می‌شود. به طور کلی از فیلتر هپا برای فیلتر کردن ذرات بزرگتر از ۰٫۳ میکرون در دوش هوا استفاده می‌شود.
کاربرد دوش هوا
از تجهیزات دوش هوا در زمینه‌هایی که محیط استریل و عاری از گرد و غبار و ذرات بسیار مهم است مانند داروسازها، تجهیزات پزشکی، تجهیزات حساس الکترونیکی، هوافضا، مراکز تحقیقات زیست پزشکی، مراکز شیمیایی و هسته‌ای، آزمایشگاه‌های بیولوژیکی و … استفاده می‌شود. موارد استفاده از دوش هوا:
جداسازی هوای گرم داخل ساختمان‌ها از هوای سرد خارج و در نتیجه کاهش هزینه تولید گرمایش
جلوگیری از ورود حشرات و میکرو اورگانیزم‌ها به داخل و در نتیجه تامین فضای بهداشتی
جلوگیری از نفوذ گرد و خاک و دود گازهای آلاینده به داخل
نکات مهم در طراحی دوش هوا برای اتاق تمیز
محل دوش هوا کاملا نزدیک به اتاق تمیز(clean room) باشد به طورى که درب خروجى آن به اتاق تمیز باز گردد.
براى سطوح داخلى دوش هوا اتاق تمیز(clean room) از ورق فولاد 304 ، براى سطوح خارجى و ورق آهنى با پوشش و رنگ آمیزى کامل، شاسى اتاقک و شبکه بندى آن از پروفیل با پوشش ضد زنگ و رنگ آمیزى اپوکسى و براى صداگیرى از فوم و چوب و نیز براى عایق صدا کردن جدارها از پشم سنگ یا پویورتان استفاده شود.
سیستم دوش هوا اتاق تمیز مجهز به شیرهاى برقى و تایمر جهت تنظیم توقف افراد در اتاقک دوش هوا اتاق تمیز براى غبار زدایى کامل باشد.
سیستم روشنایى و چراغهاى چشمى و هشدار دهنده دوش هوا اتاق تمیز براى اعلام وضعیت کار سیستم باید کاملاً نسبت به محیط اتاقک هوابندى گردد.
سیستم دوش هوا اتاق تمیز داراى پیش فیلتر به منظور حذف ذرات بزرگتر و فیلتر با بازده 99.999% براى جذب ذرات 0.3 میکرون و بالاتر باشد.
اتاقک دوش هوااتاق تمیز(clean room) دارای دو درب شیشه ای بلند قد نما و قفل برقی برای جلوگیری از باز شدن دو درب، در یک زمان می‌باشد. شخص با فشار یک دکمه درب ورودی را باز کرده و پس از ورود با بستن درب ورودی، فن به کار افتد و تایمر زمان گیری کند. پس از سپری شدن زمان لازم چراغ مربوطه روشن و درب خروجی بطور خودکار باز و قبل از سپری شدن زمان مذکور درب خروجی قابل باز شدن نیست.
سیستم دوش هوا اتاق تمیز باید مجهز به کلید دو حالته براى تنظیم موقعیت دیفیوزرها براى استفاده افراد بلندقد و کوتاه قد باشد.
در حالت عادى سرعت هواى خروجى از نازلها دوش هوا اتاق تمیزحدود 23 متر بر ثانیه تنظیم شود.
هواى دمیده شده به اتاقک دوش هوا اتاق تمیز(clean room) از طریق شبکه‌هاى واقع در کف اتاقک به خارج هدایت مى‌شود.
چون هوارسان دوش هوا اتاق تمیز باید ظرفیت بالایى داشته باشد، مى‌توان از یک کمپرسور باد براى تولید جریان هوا استفاده کرد.
هواى آلوده به ذرات را نمى توان قبل از فیلترکردن به هواى آزاد رها کرد. مى‌توان از یک سیکلون براى جداسازى ذرات استفاده کرد.
از هواساز مناسب شامل کویل‌هاى گرمایى و سرمایى براى نگهدارى هواى داخل اتاقک در 22 درجه سانتى گراد استفاده شود زیرا دماى دوش هوا نباید از دماى اتاق تمیز بیشتر باشد.عملکرد دستگاه هواساز در تصفیه هوای بیمارستانها و مراکز درمانی علاوه بر حفظ راحتی و آسایش ساکنین، مراقبت و حفظ سلامتی ایشان را نیز شامل می‌شود.
سیستم دوش هوا اتاق تمیز به راحتى قابل تمیز کردن باشد، سطوح داخلى آن داراى زوایا و درزهاى غبارگیر نباشد.
شبکه کانال دوش هوا اتاق تمیز براى هواى ورودى و خروجى از ورق گالوانیزه و شیلنگ فشار متوسط براى هواى فشرده کمپرسور استفاده شود. براى جلوگیرى از تبادل حرارت با هواى خارج، کانال و لوله هوا عایق حرارتى گردد.
ابعاد اتاقک دوش هوا اتاق تمیز با توجه به شرایط معمارى تعیین مى‌شود. در صورت امکان کمپرسور و وسایل مولد صدا در فاصله مناسبى از اتاقک مستقر شود براى اتاقک تابلو برق و کلیدهاى فرمان دستى نیز مورد نیاز است. افراد قبل از ورود به اتاقک دوش هوا اتاق تمیز باید در رختکن لباس مخصوص بپوشند. همچنین باید قبل از ورود به اتاق تمیز کفش و کف آن تمیز گردد.
می‌توان از نوعی ویبرر برای اتاقک در طراحی دوش هوا اتاق تمیز(clean room) استفاده کرد.
البته باید توجه داشت که نحوه ارزیابی اتاق تمیز و استفاده از دوش هوا اتاق تمیز بحث آفرین است زیرا بعضی با مطالعه پخش ذرات از افراد بعد از دوش هوا و شمار ذرات در اتاق تمیز معتقدند که دوش هوا در در کاهش آلودگی در اتاق تمیز تاثیر کمی دارد. البته استفاده از کمپرسورهای هوایی امروزه بجای بلوئر باعث افزایش راندمان فشار بیشتر در این اتاق‌ها شده است.
كاركرد اصلی اتاق دوش هوا در اتاق تمیز
اتاق دوش هوا با نصب در محل ورودی مناطق ايزوله و يا اتاق‌های تميز كاركرد بسيار مناسبی در جلوگيری از ورود ذرات و گرد و غبار به داخل منطقه ايزوله را خواهد داشت. اساس كار اتاق دوش هوا متكی بر پرتاب هوای فشرده از طريق نازل‌های متعدد در داخل اتاق به سمت افراد و جدا سازی گرد و غبار تا ضخامت 3/0 ميكرون با راندمان 99/99% برای فيلترهای HEPA می‌باشد.
کانال هوای ضد میکروب و ضد باکتری بیمارستانی (ALP Active)
کانال ضد میکروب ALP ACTIVE چیست؟
فن‌آوری ALP ACTIVE : ترکیبی از دو ایده آلپ سیستم و زئولیت نقره است. بالغ بر 600 خانواده از میکروب‌ها را از بین می‌برد. با استفاده از ترکیبات طبیعی در ساختار آن در سلامتی انسان بی خطراست.
زئولیت نقره : یک ترکیب ضد میکروبی قوی بر اساس جابجایی یون نقره بوده و کنترل میزان آزادسازی یون‌ها جهت مبارزه با میکروب‌ها را به عهده دارد.
کانال پیش عایق شده جدید‌ترین سیستم انتقال هوا مبتنی بر پانل‌های ALP ایتالیا با بهره گیری از بالاترین دانسیته فوم در دنیا می‌باشند.
کابرد کانال‌های ضد میکروب
کانال‌های ضد میکروب در پروژه‌های: مسکونی، اداری و تجاری، صنعتی و پتروشیمی، داروسازی و بیمارستانی اتاق‌های جراحی، صنایع غذایی، دارویی و بهداشتی و … استفاده می‌شوند. در کانال‌های بیمارستانی از کانال‌های از پیش عایق شده به منظور انتشار هوا با بهترین کیفیت استفاده می‌شود. کانال‌های بیمارستانی اجزاء متنوع در قالب یک سیستم می‌باشند.
پانل‌های ALP: در هسته مرکزی سیستم قرار دارند ولی اتصالات، ابزارآلات و دستورالعمل‌های ساخت و نصب از جمله ضروریات این سیستم می‌باشند.
پانل: ساندویچ پانلی است که متشکل است از فوم پلی اورتان با سطوح داخلی و خارجی آلومینیوم.
اتصالات: فلنچ‌ها، پروفیل‌ها و دامنه وسیعی از اتصالات منحصربه فرد مخصوص ALP جهت ساخت و نصب می‌باشد.
ابزارآلات: ابزار ساخت و نصب بدون نیاز به برق جهت ساخت در محل پروژه درکنار ماشین‌آلات اتوماتیک جهت ساخت درکارگاه مرکزی می‌باشند.
دستورالعمل‌ها: توصیه‌های فنی و عملی در قالب دستورالعمل‌های ساخت و نصب به عنوان دستورالعمل ساخت و نصب ALP منطبق با استانداردهای جهانی ASHRAE,SMACNA,DW144,EN13403
عاری ازمواد مضرو مخرب محیط زیست HCFC و CFC
کاملا ضدآب
اتصالات کاملا آلومینیومی
طول عمر بالا، تنها 60% افت کیفیت پانل بعد از گذشت 25 سال
منطبق با استانداردهای آتش سوزی ایران، آمریکا، اروپا و انگلستان ASTM,BS476,EN 13501
مزایای کانال‌های هوای ضد میکروب و ضد باکتری بیمارستانی
بالاترین ضریب عایق در میان عایق‌های متداول در دنیا
صرفه‌جویی در انرژی تا ۸۶ درصد
ضد باکتری و قارچ ضد میکروب و کاملا بهداشتی
ساخت و نصب سریع
زیبایی ظاهری در پایان کار و خاصیت رنگ پذیری
مقاوم در برابر خوردگی ( سطوح آلومینیوم و استیل)
سبک
برخورداری از استانداردهای اروپا امریکا و کانادا آسیا در خصوص آتش سوزی و تحمل حرارت ترکیبات غیرسمی
قابلیت رقابت در قیمت با کانال‌های قدیمی وانواع دیگر عایق‌ها
انواع کانال‌های ALP
کانال‌های ضد میکروبی (ALP active) منحصر در دنیا جهت استفاده در محیط‌های بسیار تمیز و بیمارستانها و اتاق‌های جراحی می‌باشد.
کانال‌های استیل (ALP Inox) مناسب جهت محیط‌های بهداشتی و صنعتی به ویژه صنایع غذایی دارویی و بهداشتی
کانال‌های گرد (ALP Round) مناسب جهت استفاده در طرح‌هایی که کانال گرد توصیه می‌گردد. از قبیل مکان‌های عمومی و مجموعه های ورزشی و … .
کانال‌های منعطف(ALP Flex) بهترین راه حل جهت اتصال کانال به دریچه و اعطای بهره گیری از اتصالات منعطف در اجزای سیستم تهویه و تنها سیستم منعطف ضد میکروبی در دنیا است.
پانل‌های ضد میکروبی(ALP Modular) جهت فضای سازی محیط‌های فوق العاده تمیز های‌ژنیک (Hygienic) و استفاده در دستگاه‌های تولید هوای بسیار تمیز
کاربرد کانال ضد میکروب (ALP active) در سیستم محیط امن
سیستم محیط امن
اولین سیستم ضد میکروبی در جهان جهت ساخت اتاق‌های جراحی، آزمایشگاه‌های آنالیز و پیشگیری، صنایع داروسازی، آرایشی و بهداشتی و صنایع میکروالکترونیک است.
مزایا:
محافظت فعال و تضمین شده
تاثیر درازمدت
کارائی بسیار بالا، مقاومت مکانیکی و شیمیائی و ضد UV
مقاومت در مقابل رشد و نمو میکروب منطبق با استاندارد
استفاده از روش مدولار جهت ساخت فضای مربوطه با استفاده از پانل و پروفیل
پانل‌های مدولار هوا ساز: اولین پانل‌های میکروبی با تکنولوژی اکتیو قابل استفاده در دستگاه‌های هواساز فوق بهداشتی و ضد میکروبی
استفاده از خاصیت active جهت دستیابی به تمامی خواص منحصر به فرد ضد میکروبی
سهولت انجام کلیه عملیات برقی و مکانیکی و گازهای پزشکی و غیره و همچنین قابلیت نصب کلیه تجهیزات اتاق‌های عمل بر روی سطح
وزن سبک سازه و سهولت در تطابق با هر گونه طراحی فضا کاهش هزینه های تعمیرات و نگهداری
مطابق با مهمترین قوانین و استانداردهای دنیا
کاربرد :
مناسب جهت بیمارستانها، آزمایشگاه‌های آنالیز و پیشگیری، صنایع دارو سازی، آرایشی و بهداشتی و صنایع میکروالکترونیک
سامانه ضد میکروبی قابل استفاده در دستگاه‌های هواساز بهداشتی
هوای خالص از مبداء تولید هوا، یک راه حل جامع و کاملا ایمن جهت تولید هوا در محیط‌های فوق العاده حساس
این سیستم متشکل از ساندویچ پانل و اتصالات خاص می‌باشد که حتی برای خارج از دستگاه هواساز نیز کاربرد دارند و مانعی در مقابل رشد باکتری در سطح داخلی مخصوصا در قطعات حساس ایجاد می‌نماید.
طراحی سیستم تهویه بیمارستان
هدف تهويه بیمارستان، تهیه هوای سالم برای تنفس، کاهش غلظت مواد آلاینده تولید شده در داخل بیمارستان و خروج آلاینده‌ها است. با افزايش تعويض هوا به ميزان دو برابر، غلظت ذرات هوابرد در هوا نيز به نصف كاهش می‌يابد. بهبود تهويه در مراكز بهداشتی و درمانی در پيشگيری از انتقال عفونت‌های هوابرد ضروری و قويا توصيه می‌شود.
جزاء اصلی تهویه بیمارستانی
میزان تهویه
مقدار و کیفیت هوای بیرون که به داخل بیمارستان وارد می‌شود.
جهت جریان هوا
جهت کلی جریان هوا در بیمارستان باید از بخش‌های تمیز به سمت بخش‌های آلوده باشد.
انتشار هوا یا الگوی جریان هوا
هوای بیرون باید به طریق موثر وارد هر بخش از بیمارستان شده و آلاینده‌های تولید شده در هر بخش به نحو موثری خارج شوند.
تهویه طبیعی
نیروهای طبیعی به عنوان مثال باد و نیروی شناوری حرارتی به علت اختلاف چگالی هوای داخل و بیرون، هوای بیرون را از طریق پنجره‌ها، درب‌ها، نورگیرها و هواکش‌ها به داخل ساختمان و همچنین هوای داخل را به خارج ساختمان بیمارستان هدایت می‌نمایند. میزان استفاده از تهویهطبیعی در بیمارستان به آب و هوا، نقشه ساختمان و رفتار اشخاص ساکن در بیمارستان بستگی دارد. بيشترين تهويه طبيعی در زمانی كه پنجره‌ها در دو طرف اتاق باز باشند فراهم می‌شود. مشكل اصلی تهویه طبیعی بستن پنجره‌ها در زمان شب و هوای سرد توسط همراهان بيماران است. استفاده از انواع فن‌های اختلاط از جمله سقفی يا اگزوز فن‌هايی تعبيه شده در پنجره‌ها فقط در زمان تامين ميزان كافی هوای بيرون، مجاز است چون در غير اين صورت باعث انتشار بيشتر آلاينده‌های هوا در اتاق بيمار می‌شوند.
تهویه مکانیکی
تهویه مکانیکی معمولا از طریق فن‌ها ایجاد می‌شود. فن‌ها می‌توانند به طور مستقیم در پنجره‌ها یا دیوارها، یا در کانال هوا برای تامین هوا یا خروج هوا از اتاق نصب شوند. تهويه مكانیکی می‌تواند به طور كامل كنترل شده و با سيستم‌های تهويه مطبوع و فيلتراسيون ترکیب شود. نوع سيستم تهویه مکانیکی مورد استفاده بستگی به آب و هوا دارد. در آب و هوای گرم و مرطوب نفوذ هوا باید به حداقل رسیده و همچنین تقطیر را کاهش داد. در این وضعیت سیستم تهویه مکانیکی فشار مثبت معمولا استفاده می‌شود. در مقابل در اقلیم‌های سرد برای کاهش تقطیر باید خروج هوا از ساختمان به حداقل برسد. در این وضعیت باید تهویه با فشار منفی استفاده شود. برای اتاق‌های محل تولید آلاینده مانند حمام، توالت یا آشپزخانه اغلب از تهویه با فشار منفی استفاده می‌شود. در اتاق ایزوله، تنفسی مورد استفاده برای کنترل عفونت هوابرد در بیمارستان باید حداقل فشار منفی ۲/۵ پاسکال نسبت به راهرو حفظ شود.
تهویه ترکیبی
در تهویه ترکیبی (مرکب) جهت تامین میزان جریان هوای مورد نیاز از تهويه طبیعی همراه با تهويه مكانیکی استفاده می‌شود. در زمانی که تهویه طبیعی به تنهایی مناسب نیست، می‌توان از هواکش‌ها (فن) با قدرت مناسب برای افزایش میزان تهویه در اتاق‌ها استفاده شود. اين فن‌ها باید به گونه‌ای نصب شوند که هوای اتاق به طور مستقیم از طریق دیوار یا سقف به محیط بیرون تخلیه شوند. تعداد و اندازه این هواکش‌ها به میزان تهویه مورد نظر بستگی دارند و باید قبل از استفاده از قدرت آن اطمينان حاصل شوند.استفاده از هواکش‌ها در تهويه ترکیبی مشکلاتی مانند محل نصب بخصوص برای هواکش‌های بزرگ، صدا به ویژه برای هواکش‌های با قدرت بالا، کاهش یا افزایش دما در اتاق، نیاز به منبع برق دائمی وجود دارند. که در صورت اختلال در دمای اتاق می‌توان از سیستم‌های سرمایش و گرمایش تکی و پنکه‌های سقفی با رعایت نکات لازم استفاده نمود.
مزايا و معایب سیستم‌های تهویه مورد استفاده در بیمارستان
تهویه مطبوع یکی از انواع روش‌های تهویه مکانیکی است که اجزاء اصلی آن سیستم گرمایشی، سیستم سرمایشی و تخلیه هوا است. سیستم تهویه مطبوع چهار عامل دما، رطوبت، سرعت و پاکی هوا را به طور همزمان کنترل می‌نماید. از جمله اهداف پالایش هوا تامین رفاه کلی افراد ساکن در یک مکان از جمله بیمارستان و همچنین از بین بردن باکتری‌های موجود در هوا از جمله اتاق عمل جهت جلوگیری از عفونت‌های بعد از عمل است.
